سکونتگاه‌های جدید و بازتولید نابرابری اجتماعی (تجربة زیستة ساکنان مسکن مهر صدرای شیراز)

طرح مسکن مهر در ایران بزرگ‌ترین اقدام مداخله‌ای دولت در حوزة مسکن پس از انقلاب اسلامی شناخته می‌شود که با هدف کمک به تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد اجرا شده است. از آنجا که مطالعة ارتباط میان نتایج سیاست‌گذاری‌های ساخت و تولید مسکن انبوه و مناسبات اجتماعی حاصل از آن در ایران چندان مدنظر قرار نگرفته است، پژوهش حاضر مطالعه‌ای جدید محسوب می‌شود. هدف این مقاله، پاسخ‌های احتمالی به این پرسش است که زیستن در مسکن مهر چه تجربه‌ها و پیامدهای اجتماعی دارد. این پژوهش اکتشافی با رویکردی کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون، به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته است. داده‌ها به‌کمک مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته با ساکنان مسکن مهرشهر جدید صدرا جمع‌آوری شده‌اند. یافته‌های پژوهش شامل پنج مضمون اصلی فضای اردوگاهی، احساس طردشدگی، بی‌اعتمادی نهادی، تقابل فرهنگی و برچسب «مسکن مهری» هستند. نتایج نشان می‌دهد دولت در پروژة مسکن مهر به‌واسطة نوع فضایی که تولید کرده، شرایط بازتعریف ساکنان مسکن مهر را به‌وجود آورده است. بازتعریف صورت‌گرفته موجب برساخت برچسب مسکن مهری شده است که با عناصری از احساس طرد، تحقیر و تبعیض، زمینة تشدید و بازتولید نابرابری اجتماعی را فراهم کرده است. بیم آن می‌رود که این بازتعریف طی فرایند نهادینه‌شدن، شکاف اجتماعی-فضایی میان ساکنان شهرهای جدید را بیشتر کند.